WOJCIECH  RYBICKI

Pierwszy polski drogista, bankowiec i burmistrz miasta.

 

Urodził się 19 kwietnia 1851 roku w Gnieźnie, w mieszczańskiej, głęboko katolickiej rodzinie, jako syn Piotra i Elżbiety (z domu Kucharska). Ukończył tam szkołę podstawową (elementarną) oraz gimnazjum po czym zdobywał naukę zawodu aptekarskiego. Obowiązki pomocnika aptekarskiego (apteczną praktykę zawodową) odbywał w Szczecinie i kilku innych miastach pruskich dzisiejszego Pomorza Zachodniego. W latach 1878 – 1880 był słuchaczem nauk przyrodniczych ze ściślejszym uwzględnieniem nauk farmaceutycznych na Uniwersytecie Wrocławskim i  11 maja 1880 roku, po złożeniu w Berlinie egzaminu państwowego, pruskie władze udzieliły mu aprobacji (zgody) na samodzielne zarządzanie apteką na obszarze Rzeszy niemieckiej. Po odbyciu swej pierwszej pracy zawodowej, jako pierwszy receptariusz (w Bytomiu), w 1881 roku objął na własność aptekę na terenie Turyngii, którą prowadził do 1887 roku kiedy to ją sprzedał i przeniósł się do Gorzowa Śląskiego gdzie otworzył i prowadził przez krótki okres aptekę wiejską. W okresie tym w aptece jego odbywały się tajne zebrania i spotkania w języku polskim na których śpiewano patriotyczne pieśni w tym języku. Rybicki należał do pionierów ruchu narodowo-wyzwoleńczego na Śląsku, jednakże wobec szykan stosowanych przez pruskie władze miasteczka zdecydował się aptekę sprzedać i przenieść do Bytomia gdzie Polonia była już dobrze zorganizowana. Powstawał tam przemysł (kopalnie i huty) zatrudniający polskich robotników, rozwijał się handel i rzemiosło. Nie przewidział jednak tego, że nazwisko jego zostało wpisane na listę wrogów państwa pruskiego, określanych mianem „Grosspolen”. Sprawujący w Bytomiu najwyższą władzę komisarz graniczny (Grenzkomisar) nie wyraził zgody na nabycie przez niego najstarszej bytomskiej apteki, której właściciele – spadkobiercy szukali chętnego do jej prowadzenia.

W roku następnym (1888) otrzymał zgodę od władz i objął w Mikołowie (uważanym wówczas za „zapadłą dziurę” państwa pruskiego) drogerię, którą zarządzał do 1905 roku. Była to pierwsza drogeria prowadzona w mieście przez polaka. 27 kwietnia 1898 roku w Rudnej na Dolnym Śląsku (Raúdten) zawarł związek małżeński z Hertą Pollak (ur.27.06.1876r.), córką Johana Pollaka – zarządcy leśnego w dobrach rodziny von Thiele-Wincklerów. Miał czworo dzieci urodzonych w Mikołowie: Stanisława (1901), Otmara (1903), Katarzynę (1905) i Johana (1907). W 1907 roku założył w Katowicach szkołę drogistowską, której był kierownikiem i głównym wykładowcą do 1918 roku. Szkoła ta oprócz kształcenia zawodowego Polaków, była niejawną kuźnią przygotowującą patriotycznie młodzież do walk powstańczych i akcji plebiscytowych w latach 1919 – 1921. W roku 1908 był jednym z organizatorów polskiej akcji przedwyborczej do pruskiego Landtagu. W 1911 roku objął w Mikołowie kierownictwo nowopowstałej spółki: Bank Przemysłowo – Ziemski, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Była to pierwsza instytucja finansowa w mieście z polskim zarządem. Stanowisko zarządcy piastował tam do roku 1921. Z banku tego korzystała polska ludność rolnicza i drobni rzemieślnicy, natomiast podczas powstań władze powstańcze. Bank ten w marcu 1921 roku wyemitował pierwsze polskie banknoty na Śląsku. W czasie walk powstańczych i akcji plebiscytowych zasłużył się wśród najaktywniejszych działaczy polskich, dzięki czemu uzyskano większość w Radzie Miejskiej Mikołowa. W wyborach komunalnych z 5 stycznia 1920 roku zdobył największą ilość głosów – został wtedy powołany w skład Rady Miejskiej a następnie wybrany pierwszym polskim burmistrzem miasta Mikołowa. W okresie tym wykazywał najaktywniejszą działalność na rzecz środowiska, był wyróżniającym się działaczem w wielu organizacjach społecznych przy pomocy których podejmowano walkę z wpływami germanizacyjnymi, między innymi w Towarzystwie Czytelni Ludowych, Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, chórach śpiewaczych, PCK a także Towarzystwie „Zgoda” w Mikołowie, którego członkiem był od roku 1895. Mianowano go również sędzią pokoju w Powiatowym Sądzie w Mikołowie – obowiązki te pełnił przez szereg lat. Po I wojnie światowej był aktywnym propagatorem rozbudowy, odnowy i upiększania mikołowskich Plant, obejmując w późniejszym okresie mecenat nad Towarzystwem Upiększania Miasta. 9 kwietnia 1925 roku w Obwodowym Sądzie Apelacyjnym w Katowicach, Wojciech Rybicki i Jan Koj jako przedstawiciela władz miasta, podpisali dokument notarialny w którym Karol Büschel, ceniony i znany w mieście fabrykant, darował dla gminy Mikołów parcelę z zastrzeżeniem przeznaczenia wyłącznie na park publiczny, znajdującą się w miejscu dzisiejszego starego basenu i okolicy. Po podziale Górnego Śląska, od 1922 roku pełnił nadal obowiązki radnego miasta i zastępcy burmistrza.

Za zasługi dla rozwoju i upiększania miasta, Magistrat i Rada Miejska nadały mu 19 kwietnia 1926 roku, w 75 rocznicę urodzin, godność i prawa obywatela honorowego. Dyplom nadający tą godność wykonał własnoręcznie Stanisław Ligoń mieszkający wówczas w Katowicach.

23 marca 1927 roku Rada Miejska miasta Mikołowa na swym posiedzeniu dokonała ponownie wyboru na kolejną kadencję sześciu lat Wojciecha Rybickiego, na stanowisko zastępcy burmistrza. Wybór ten został zatwierdzony przez wojewodę Grażyńskiego pismem z dnia 20 kwietnia 1927 roku. Funkcję tą pełnił do śmierci – zmarł 6 maja 1928 roku w Mikołowie i tu pochowany.

 

Opracował Mariusz Dmetrecki